List gończy to narzędzie wykorzystywane w celu poszukiwania osoby oskarżonej lub osoby podejrzanej. Stanowi on jeden ze środków przymusu stosowanych przez sądy lub prokuratorów. Wydanie listu gończego może nastąpić w sytuacji, gdy oskarżony lub podejrzany ukrywa się, a miejsce jego pobytu nie jest znane.
Aby list gończy mógł zostać wydany, musi najpierw istnieć postanowienie o zastosowaniu tymczasowego aresztowania wobec osoby poszukiwanej. Oznacza to, że sąd uznał, że istnieje potrzeba pozbawienia tej osoby wolności na czas śledztwa lub postępowania sądowego. Wyjątkowo, tymczasowe aresztowanie może zostać zarządzone bez przesłuchania podejrzanego, co umożliwia wydanie listu gończego wobec osoby, która dotychczas była dla organów prawa nieuchwytna.
W treści listu gończego zawarte są szczegółowe informacje o osobie poszukiwanej, takie jak jej imię i nazwisko, rysopis, znaki szczególne, a nawet miejsce zamieszkania lub pracy, jeśli są znane. W miarę możliwości dołączana jest fotografia poszukiwanej osoby, aby łatwiej było ją rozpoznać. W liście znajdują się także informacje o tym, o co dana osoba jest podejrzewana lub jakie zarzuty jej postawiono. Ważnym elementem jest wezwanie do wszystkich, którzy mogą posiadać informacje o miejscu pobytu poszukiwanego, aby zgłosili się na policję, do prokuratury lub do sądu. Jednocześnie ostrzega się, że ukrywanie takiej osoby lub pomaganie jej w ucieczce może prowadzić do odpowiedzialności karnej.
List gończy może również zawierać zachęty do współpracy, na przykład obietnicę nagrody dla osoby, która pomoże w ujęciu poszukiwanego. Dla ochrony informatora często zapewnia się o zachowaniu jego anonimowości.
W dzisiejszych czasach listy gończe są najczęściej rozpowszechniane przez Internet, co pozwala na szybkie dotarcie do szerokiego grona odbiorców. W razie potrzeby listy gończe mogą być również rozplakatowywane lub publikowane w mediach, takich jak prasa, radio czy telewizja. Decyzja o sposobie rozpowszechnienia zależy od sądu lub prokuratora i może być dostosowana do okoliczności konkretnej sprawy.
Gdy osoba poszukiwana zostanie zatrzymana, musi zostać niezwłocznie doprowadzona do sądu, który zarządził jej tymczasowe aresztowanie. Sąd podejmuje wtedy decyzję, czy areszt zostanie utrzymany, zmieniony, czy uchylony. Jeśli natomiast prokurator zdąży zmienić lub uchylić areszt, sąd nie musi już podejmować dalszych kroków w tej sprawie. W razie ujęcia i zatrzymania osoby ściganej więcej niż jednym listem gończym wystarczające jest doprowadzenie jej do jednego z sądów, które wydały postanowienia o tymczasowym aresztowaniu.
