List żelazny stanowi narzędzie prawne, które umożliwia oskarżonemu pozostawanie na wolności, pod warunkiem że spełni określone wymagania. Stosuje się go, gdy oskarżony przebywający za granicą deklaruje chęć powrotu do kraju w celu wzięcia udziału w postępowaniu karnym. Zobowiązuje się on wówczas do stawiennictwa przed sądem bądź prokuratorem w oznaczonym terminie. Warunkiem jest jednak zapewnienie, że oskarżony będzie odpowiadał z wolnej stopy.
List żelazny może być wydany przez sąd okręgowy na wniosek oskarżonego. W postępowaniu przygotowawczym wymaga się zgody prokuratora albo co najmniej braku jego sprzeciwu. Udział prokuratora w posiedzeniu w przedmiocie wydania listu żelaznego jest obowiązkowy. Wydanie takiego listu oznacza uchylenie tymczasowego aresztowania, co staje się skuteczne w momencie uprawomocnienia się decyzji o liście żelaznym.
Aby skorzystać z dobrodziejstwa listu żelaznego, który umożliwia oskarżonemu pozostawanie na wolności co najmniej do prawomocnego zakończenia postępowania, musi on spełnić kilka warunków. Przede wszystkim oskarżony musi stawiać się na wezwania sądu lub prokuratora, nie może opuszczać miejsca pobytu w kraju bez zgody sądu i nie może podejmować działań utrudniających postępowanie, takich jak nakłanianie do fałszywych zeznań. Naruszenie tych warunków może skutkować odwołaniem listu żelaznego przez sąd okręgowy, co oznacza, że oskarżony straci możliwość odpowiadania z wolnej stopy. W postępowaniu przygotowawczym odwołanie listu żelaznego następuje na wniosek prokuratora.
Sąd może uzależnić wydanie listu żelaznego od złożenia poręczenia majątkowego, które w przypadku naruszenia warunków zostanie skonfiskowane. Jeśli decyzja o liście żelaznym zostanie odwołana, oskarżony ma prawo złożyć zażalenie. Ważne jest też, że wniosek o list żelazny nie wstrzymuje możliwości jednoczesnego wnioskowania o tymczasowe aresztowanie, co oznacza, że obie te procedury mogą się toczyć niezależnie od siebie.
