Wykroczenia to czyny zabronione o mniejszej niż przestępstwa szkodliwości społecznej, które są określane przez Kodeks wykroczeń oraz inne przepisy prawne. Za wykroczenia grożą różne rodzaje kar, które mają na celu nie tylko ukaranie sprawcy, ale także prewencję, czyli zapobieganie popełnianiu kolejnych wykroczeń.
Rodzaje kar, które mogą być orzekane za wykroczenia:
- Kara grzywny
Jest to najczęściej stosowana kara za wykroczenia. Grzywna polega na obowiązku zapłaty określonej kwoty pieniężnej na rzecz Skarbu Państwa lub samorządu. Wysokość grzywny zależy od rodzaju wykroczenia oraz sytuacji finansowej sprawcy. Kara ta jest stosunkowo łagodna, ale skuteczna, szczególnie w przypadku wykroczeń o charakterze porządkowym, jak np. nieprzestrzeganie zasad ruchu drogowego.
Podstawa prawna: Art. 24 Kodeksu wykroczeń (Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń, Dz. U. z 1971 r. Nr 12, poz. 114, z późn. zm.)
- Kara aresztu
Areszt to kara pozbawienia wolności, która może być orzekana za wykroczenia o bardziej poważnym charakterze. Może trwać od 5 do 30 dni. Areszt jest stosowany w przypadkach, gdy wykroczenie jest poważniejsze lub sprawca nie płaci grzywny. Może to obejmować np. zakłócanie porządku publicznego lub drobne kradzieże.
Podstawa prawna: Art. 25 Kodeksu wykroczeń
- Kara nagany
Nagana to najłagodniejsza forma kary za wykroczenie, która polega na wyrażeniu przez organ ścigania lub sąd dezaprobaty wobec czynu sprawcy. Naganę stosuje się najczęściej w przypadkach wykroczeń, które nie stanowią poważnego zagrożenia dla społeczeństwa, np. za drobne wykroczenia drogowe czy lekkie zakłócenia porządku.
Podstawa prawna: Art. 27 Kodeksu wykroczeń
- Kara obowiązku wykonania określonej pracy na cele społeczne
W niektórych przypadkach, zamiast kary pozbawienia wolności, orzeka się obowiązek wykonania pracy na cele społeczne. Jest to kara mająca na celu naprawienie szkód wyrządzonych przez sprawcę i jest stosowana w przypadkach wykroczeń, które miały negatywny wpływ na wspólnotę lokalną. Przykładem może być prace porządkowe w gminach czy sprzątanie terenów publicznych.
Podstawa prawna: Art. 28 Kodeksu wykroczeń
- Kara zakazu wykonywania określonej działalności
W przypadku wykroczeń związanych z działalnością zawodową, np. nadużywaniem alkoholu w pracy, sąd może orzec zakaz wykonywania danej działalności zawodowej lub działalności gospodarczej przez określony czas. Może to również obejmować np. zakaz prowadzenia pojazdów w przypadku wykroczeń drogowych związanych z nietrzeźwością.
Podstawa prawna: Art. 29 Kodeksu wykroczeń
- Kara konfiskaty rzeczy
W przypadku wykroczeń związanych z posiadaniem lub handlem przedmiotami zabronionymi, jak np. alkohol czy papierosy wprowadzane do obrotu bez akcyzy, może zostać orzeczona konfiskata przedmiotów. Takie decyzje są stosowane w celu ukarania sprawcy oraz zapobieżenia dalszym wykroczeniom w tym zakresie.
Podstawa prawna: Art. 30 Kodeksu wykroczeń
