Prawomocność wyroku w postępowaniu karnym oznacza, że nie można już skorzystać z żadnego zwyczajnego środka odwoławczego. Od tego momentu wyrok nabiera mocy wykonalnej, co oznacza, że kara lub środek karny w nim przewidziany mogą zostać wykonane.
W przypadku wyroku sądu pierwszej instancji prawomocność następuje zazwyczaj po upływie 7 dni od jego ogłoszenia, o ile żadna ze stron – oskarżony ani prokurator – nie złoży wniosku o uzasadnienie wyroku. Jeśli taki wniosek zostanie złożony, strona ma 14 dni od doręczenia jej uzasadnienia na wniesienie apelacji. Gdy apelacja nie zostanie wniesiona w tym terminie, wyrok pierwszej instancji również staje się prawomocny.
W przypadku wyroku sądu drugiej instancji, wydanego na skutek wniesienia apelacji, prawomocność następuje już z chwilą jego ogłoszenia.
Chociaż prawomocny wyrok staje się z miejsca wykonalny, istnieją wyjątki przewidziane w art. 107 Kodeksu postępowania karnego. Wyroki, które nakładają obowiązek naprawienia szkody, zadośćuczynienia za krzywdę lub nawiązki, są traktowane jako orzeczenia majątkowe, jeśli mogą być egzekwowane zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania cywilnego. Aby takie orzeczenie mogło być egzekwowane, sąd lub referendarz sądowy nadaje mu klauzulę wykonalności na wniosek osoby uprawnionej (np. pokrzywdzonego). Powyższe stosuje się odpowiednio do obowiązków wynikających z ugody zawartej przed sądem lub referendarzem sądowym, a także ugody zawartej w postępowaniu mediacyjnym.
Klauzula wykonalności nie jest nadawana, jeśli ugoda zawarta przed mediatorem jest sprzeczna z prawem, zasadami współżycia społecznego lub zmierza do obejścia prawa. Sąd lub referendarz, nadając klauzulę wykonalności, nie bada zasadności wyroku ani innych kwestii merytorycznych. W razie zażalenia, przedmiotem oceny mogą być jedynie uchybienia formalne dotyczące procedury nadania klauzuli, a nie same podstawy wyroku. Sąd odwoławczy w takich sprawach nie może przekroczyć zakresu kompetencji sądu pierwszej instancji, który wydał decyzję o nadaniu klauzuli wykonalności.
